Rouw

Hoe gaat het?

Uit beleefdheid en geen behoefte hebben om erover te praten zeg ik: ’goed.’

Een aantal weken geleden was het gedagzegdag.

Afscheid van mijn pleegmoeder.

Ik denk: ‘Wat zeg je wel, wat zeg je niet?’

Want de arts zei: ‘U heeft nog enkele weken.’

Spijtig genoeg kan de tijd niet stilgezet worden.

Zij zegt: ‘Het is goed zo.’

Het regent in mij en ik wil dat het droog wordt.

Het komt te hard binnen en het gaat niet weg.

De tijd vliegt, maar de herinneringen niet.

Vorige week was de uitvaart.

Bekenden van vroeger.

Bekenden van nu.

Een proost op haar leven.

Haar tijd was op.

Hij zegt in zijn speech: ‘Het is goed zo.’

Om tig redenen heb ik in mijn volwassen leven weinig tijd voor haar vrijgemaakt. Ik stel mij zelf de vraag of ik mij daar schuldig over voel. Ik weet het niet. Onze levens zijn gelopen zoals ze zijn gelopen. Ik had mijn leven, mijn blije en verdrietmomenten en zij had haar leven, haar blije en verdrietmomenten en we vonden elkaar helaas niet.

In het afgelopen jaar stierven er 169.000 mensen in Nederland. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/70895ned/table?fromstatweb

Ik stel mij zo voor dat je dit cijfer vermenigvuldigt met een x-aantal rouwenden en zo kom je op een enorm groot getal uit. Die mensen moeten verder leven met dit verdriet. Vaak doen ze dat in stilte.

Ik weet van een vriendin die meerdere keren iemand verloren heeft, dat alles harder binnenkomt. Opmerkingen van anderen raken je meer. Sommige mensen krijgen paniekaanvallen, worden fysiek zwakker, hun weerstand daalt, slapeloosheid of uitbarstingen zijn aan de orde van de dag.

Sommige vriendschappen klappen omdat de juiste woorden niet gevonden worden.

Ze vertelde ook dat bij de dood alle kleur in de wereld mee sterft. Dat je naar een grote zwart-witfilm kijkt waar alle felheid en contrast uitgezogen is. Dat onverschilligheid het overneemt omdat het verdriet zo onnoemelijk groot is. Dat je af en toe een blik op het monster werpt, dat weer een klap uitdeelt tot je murw bent geslagen en als een zombie verder door het leven loopt. Het maakt je hoofd wazig.

Ik vind de goedbedoelde vraag ‘heb je het al een plekje gegeven’ een moeilijke vraag.

Rouwen rond je niet af maar doe je je hele leven.

Aanvaarden van het verlies, het doorleven van de pijn en het verdriet, je leven aanpassen zonder de overledene en het emotioneel rondbreien zodat je de draad van je leven weer kunt oppakken gaat voor iedereen anders en op een ander tempo.

Vier het leven!